Solliciteren is tegennatuurlijk
In oktober 2017 werd ik benaderd door De Broekriem, een vereniging die hoog opgeleide werkzoekenden wil helpen bij het vinden van een betaalde betrekking. Zij organiseren workshops in diverse steden verspreid over een groot deel van Nederland, en wonnen vorig jaar de prijs van beste vrijwilligersorganisatie. De plaatselijke coördinator had mijn LinkedIn profiel en website gezien, en vroeg zich af of ik eventueel een workshop in Leiden kon verzorgen. “Veel deelnemers zijn 45 plus en hebben meer moeite om als geschikte kandidaat gezien te worden. Waar moet je rekening mee houden, wat voor mindset moet je meebrengen”.
Dat vond ik een leuk verzoek. In de eerste jaren dat ik bij Arbeidsvoorziening (voor de oudere lezers, het Arbeidsbureau) werkte, ontwikkelde ik EHBS, Eerste Hulp Bij Solliciteren. Dat was een korte workshopreeks, vooral gericht op sollicitatietechnieken. Waar ik in de loop der tijd steeds meer achter kwam en oog voor kreeg, was dat mentale technieken minstens zo belangrijk zijn. Hoe je mentaal overeind blijft in dat rare sollicitatieproces. Dat mindset enorm belangrijk is. Hier besteed ik in mijn begeleiding altijd ruim aandacht aan. Kortom, ik dacht meteen: Leuk!
Laten we wel zijn: solliciteren is, als je er even bij stilstaat, een enorm rare activiteit. In feite vraag je om een klap in je gezicht. Om afwijzing. En als er iets is dat wij mensen, kuddedieren die we zijn, overwegend proberen te vermijden, is het afwijzing. Voor de gemiddelde sollicitant is solliciteren een activiteit die diverse afwijzingen meebrengt, en van wie verwacht wordt dat hij na elke klap in het gezicht gewoon weer een nieuwe uitnodiging stuurt. Eerlijk is eerlijk: dan moet je jezelf toch echt wel even ergens toe zetten. We willen geen afwijzing, we willen geen pijn. Het is een beetje tegennatuurlijk om dat juist op te zoeken.
Wat het allemaal vaak nog wat lastiger maakt, is dat de meeste sollicitanten van familie en vrienden de (goedbedoelde, natuurlijk!) reactie krijgen: heel vervelend, maar kom op joh, volhouden, de volgende keer is het raak. De aanhouder wint. Gewoon doorgaan.
Wat natuurlijk ook zo is: je moet ook doorgaan, de aanhouder wint enig moment, een (maar wellicht niet dé) volgende keer is het raak. Maar wat je eigenlijk wilt horen is een stukje erkenning van je pijn. Van die afwijzing. Dat dát zo vervelend is. Dat je je dáár zó naar van gaat voelen. En dat het logisch is dat je dat voelt.
Die steun is misschien nog wel belangrijker dan de aanmoediging: je weet zelf ook wel dat je je zelf opnieuw bloot moet stellen aan nieuwe afwijzing. Want ze zijn er wel, die mensen die meteen na de eerste sollicitatie worden aangenomen; maar de meesten doen er wat langer over. Ook als ze precies weten wat ze willen en wat ze te bieden hebben en de technieken goed beheersen. En goed toepassen. En dus doorgaan. Voor dat doorgaan moet je wel sterk in je schoenen blijven staan. Daarbij kunnen de volgende aandachtspunten en oefeningen wellicht helpen.
* Stel je eens even het volgende voor: je krijgt een ballon in je handen met het verzoek die op te blazen en er een knoop in te leggen, en nadat je dat gedaan hebt wordt er tegen je gezegd: ‘ga nu op die ballon zitten’. Stop even met lezen, en neem de tijd om je dat echt voor te stellen. Hoe zou jij reageren op die vraag? Welke gedachten zouden er als een bliksemflits door jouw hoofd gaan? Waarschijnlijk iets dat te maken heeft met ‘dat kan niet’ en vervolgens met dingen als ‘…want ik ben te zwaar’, ‘…dan schrik ik me rot van de knal’, ‘…wat zullen mensen wel niet van me denken’, ‘…dat durf ik niet’, enzovoorts. En die gedachten bepalen óf en hóe je op die ballon gaat zitten. Met solliciteren is het net zo. Ook op dat gebied heeft iedereen zijn eigen overtuigingen, en die zijn nogal eens beperkend. Realiseer je wat je eigen beperkende gedachten zijn bij het solliciteren. En hoe die jou daarbij beïnvloeden. Het zijn gedachten, aannames, die jij voor waar aanneemt en die van grote invloed zijn op óf je solliciteert en hoe. Probeer dit soort gedachten te ontkrachten. Denk je sterk. Afwijzingen zeggen meestal niets over jou. Weet dat jij de oplossing bent voor het probleem van een werkgever.
* Dat gezegd hebbende: gedragsverandering is het moeilijkste wat er is. Iets niet-denken bestaat niet. Denk maar ‘s niet aan de welbekende roze olifant. Dat kost heel veel energie en voor je het weet zie je ‘m weer voor je. Gedragsverandering is zo moeilijk omdat het grootste deel van ons gedrag een automatische respons is op externe prikkels. Maak daar gebruik van door de juiste prikkels voor jezelf klaar te zetten. Waarvan word je ‘vanzelf’ blij, ga je lachen, denk je positief, kom je in actie? Doe aan ‘Post-it-zelfcoaching’; plak een smiley op de spiegel in de gang, een opgestoken duim op je laptop, etc.
* Houding doet wat met hoe je je voelt: letterlijk stevig staan en ruimte innemen, borst vooruit en kin omhoog; je voelt je echt beter dan wanneer je je klein maakt en naar beneden kijkt. Hoewel er de nodige tegengeluiden zijn gekomen, is de Tedtalk van Amy Cuddy nog steeds de op 1 na best bekeken talk met meer dan 45 miljoen views. Los van alle al dan niet voldoende bewezen wetenschappelijke onderbouwing: de meeste mensen voelen zich sterker door de Power-pose.
* Voorkom dat je jezelf sociaal isoleert. Het is juist de sociale steun van vrienden en familie die je veerkracht versterken. En merk je dat je je ei rond al je sollicitatieperikelen niet goed kwijt kan bij je vrienden, zoek dan een sollicitatiebuddy. Je kan elkaar enorm helpen.
* En het allerbelangrijkste: ontwikkel zelfcompassie. Wees lief voor jezelf. Zorg voor balans in incasseren en weer bijkomen. Solliciteren en vooral afgewezen worden ís niet leuk. Laat dat “kom op, gewoon doorgaan” even zitten, geef jezelf een aai over je bol. Doe leuke dingen naast het solliciteren. Kijk eens wat de voordelen zijn van niet-werken, en maak daar gebruik van. Voor je het weet heb je weer een baan.
Eind november was de workshop. Het was een enorm leuke bijeenkomst, ik vond het een geweldige ervaring. Enthousiaste deelnemers, enthousiaste reacties, positieve beoordelingen én het verzoek om een korte blog te schrijven voor de site van De Broekriem. Dat is dus een samenvatting geworden van dit verhaal.
januari 2018
