Gelukswetenschap

Het wordt vaak gezegd: de positieve psychologie is een nog jonge wetenschap. Er is nog veel te onderzoeken en valideren en dat wordt momenteel volop gedaan. De eerste resultaten zijn echter zeer aansprekend; en deze gelukswetenschap komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. In de oudheid hielden de grote Griekse filosofen zich al bezig met de vraag naar wat geluk is en hoe we geluk kunnen bereiken. Positieve psychologie (verder aangeduid met PP) is een snelgroeiende stroming in de psychologie, gericht op welbevinden en optimaal functioneren. Waar de ‘gewone’ psychologie zich vooral richt op wat er mis is met mensen (en organisaties, en de samenleving), focust PP zich op wat goed gaat, en het verder versterken daarvan. Kortom, het richt zich op het versterken van mogelijkheden om een plezierig, goed en zinvol leven te leiden, met positieve relaties en bereikte successen.

Op 25 november vond in Ede het congres Positieve Psychologie plaats. Een dag om meer te horen over en leren van deze wetenschap, en vooral: om het te ervaren. Keynote spreekster Frederike Bannink, die net het boek ‘positieve psychologie: de toepassingen’ heeft geschreven, zette de zaal direct aan het werk. Vijf dingen benoemen die ik die dag al gedaan heb die goed voor me zijn. En dat dus nog voor half elf! Dat klonk best als een lastige en toch: met een ontbijtje achter mijn kiezen, Jongste gedag gezoend, gezellig samen rijdend met iemand die ik nog niet zo goed kende, op enig moment genietend van de prachtige zonsopgang én prettig op tijd om nog een kop thee te kunnen drinken voor het programma begon bleek ik toch al aardig goed bezig geweest te zijn die dag. Me dat realiseren was best een fijn gevoel!

Aan de hand van het Engelse acroniem PERMA komen in vogelvlucht de vijf pijlers langs van het wellbeing model van Seligman (grondlegger van de PP, ‘Geluk kun je leren’) die de basis vormen van haar boek: Positive emotions, Engagement, Relations, Meaning en Accomplishments. In het boek staan bij elke pijler diverse oefeningen, waarvan er enkele deze dag aan bod komen. Ik ken de kracht van het noteren van dingen waar je trots op of dankbaar voor bent. Het (snel!) benoemen van minstens 20 dingen waar ik blij mee/dankbaar voor ben dwingt tot nog meer ‘kleine dankbaarheid’ of zelfs tot ‘omdenken’. Waarom zou ik niet blij zijn met paddenstoelen in mijn tuin? In het bos bewonder ik die toch ook?

In het gloedvolle betoog van Nic Marks, de man achter de happy-planet-index en Happiness Works, herkende ik veel uit het gedachtegoed van Action for Happines (AfH). Niet verwonderlijk, want Marks zit in het bestuur van deze organisatie. AfH geeft ‘ten keys to happier living’, te weten
Giving, dingen doen voor anderen
Relating, verbinding met andere mensen
Exercising, zorgen voor je lijf, beweging
Appreciating, dankbaarheid en mindfulness
Trying out, nieuwe dingen doen en lere
Direction, doelen hebben en nastreven
Resilience, veerkracht ontwikkelen om met tegenslag om te gaan
Emotion, een positieve houding kiezen met ruimte voor positieve emoties
Acceptance, tevreden zijn met jezelf en
Meaning, zingeving, deel zijn van iets groters, ergens aan bijdragen.
Te onthouden met het acroniem Great Dream. En inderdaad, hierin zijn de peilers van Seligman ook weer terug te vinden.

Niet aanwezig op dit congres, wel bij het Noloc congres(beroepsvereniging van loopbaanadviseurs), was Margriet Sitskoorn. Hoogleraar neuropsychologie, auteur van diverse populaire boeken over de werking van het brein. Haar nieuwste boek, Ik², heeft als ondertitel: ‘De beste versie van jezelf’ en introduceert het EFFECT-programma waarmee die versie te bereiken. Je snapt het al, ook EFFECT is een acroniem, en eveneens Engelstalig. Deze letters staan voor Enriched environment, Flow focus, Fixed sleep pattern, Exercise, Connect today and tomorrow en Time. De oefeningen en aanwijzingen van Effect helpen je om de prefontale hersenschors te ontwikkelen, wat wordt aanbevolen omdat uit onderzoek is gebleken dat bij succesvolle mensen die prefontale hersenschors beter ontwikkeld is.

De Effect-methode pleit dus onder andere voor het opdoen van nieuwe ervaringen en kennis en het leren kennen van nieuwe mensen; voor mindfulness en meditatie, en focussen op het positieve gevoel dat hoort bij ‘in flow’; voor  fysieke beweging; en voor het ontwikkelen van je werkgeheugen zodat je vooruit kunt plannen en doelen kunt realiseren. Waren dit niet ook belangrijke elementen in de genoemde adviezen van AfH en de PP? Zo blijken dus inzichten vanuit neuropsychologie en PP overeen te komen en zal de ontwikkeling van je brein en daarmee het worden van de beste versie van jezelf, je niet alleen helpen om succesvoller te worden, maar ook gelukkiger.

Nog een leuke overweging bij de T (gun jezelf de tijd) uit het effectprogramma is de volgende: hoewel de meeste mensen rationeel kiezen voor de kortste weg om hun doel te bereiken, blijken velen in de praktijk voor de langste weg te gaan. Niet omdat ze dat willen, maar omdat ze het niet opbrengen om dat extra stapje te zetten dat vaak hoort bij het bereiken van dat doel. Het voelt te zwaar, als te veel moeite…dus kiezen ze op enig moment toch voor de korte termijn en daarmee uiteindelijk voor meer strijd op de lange termijn. Albert Sonnevelt (Sonnevelt Opleidingen) noemde dat in een overigens zeer inspirerende workshop de keus tussen ‘korte pijn en lang geluk of kort geluk en lange pijn’. Sitskoorn noemt het ‘korte termijn is pijn, lange termijn is fijn’. Volgens mij twee kreten waar vrijwel iedereen die alweer bezig is goede voornemens te formuleren voor het naderende nieuwe jaar zich in herkent…

Hmmm…misschien helpt het om vooral jezelf steeds te  complimenteren met de acties die je onderneemt om je zelf te verbeteren, om jezelf en de wereld gelukkiger te maken. Hoe was dat ook al weer… Elke reis begint met een eerste stap? De weg is belangrijker dan de bestemming? Geniet vooral van de reis? Zonder een pleidooi te houden voor korte-termijn-keuzes, wees niet te hard voor jezelf als je toch even van dat lange termijn pad afdwaalt; uiteindelijk blijkt ook uit zo’n beetje ieder onderzoek, dat succesvolle mensen veel zelfcompassie hebben. De goede balans dus, tussen hard en hart voor jezelf!

December 2016